Triệu chứng viêm xoang và biện pháp khắc phục tại nhà
Mục Lục
Triệu chứng viêm xoang cơ bản
Các triệu chứng cơ bản thường gặp của viêm xoang là:
- Ngạt mũi: Đây là triệu chứng phổ biến nhất của viêm xoang. Khi các xoang bị viêm, niêm mạc sẽ sưng lên và tiết ra nhiều dịch nhầy, gây tắc nghẽn đường thở.
- Chảy mũi: Dịch tiết ra từ các xoang có thể loãng, đặc, màu vàng hoặc xanh lục.
- Đau nhức: Viêm xoang có thể gây đau nhức ở các vị trí sau:
- Xung quanh mắt và mũi
- Trán
- Hàm trên
- Răng
Giảm khứu giác: Viêm xoang có thể ảnh hưởng đến khả năng ngửi của bạn do niêm mạc mũi bị sưng.
Các triệu chứng khác:
- Sốt
- Ho, đặc biệt là vào ban đêm
- Mệt mỏi
- Cảm giác hôi miệng
- Đau tai
- Cổ họng đau
Nguyên nhân phổ biến gây viêm xoang
Viêm xoang xảy ra khi các xoang bị viêm và sưng tấy, dẫn đến ứ đọng dịch nhầy và tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn, virus hoặc nấm phát triển. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến gây viêm xoang:
Nhiễm trùng:
- Vi khuẩn: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây viêm xoang cấp tính, thường do các vi khuẩn như Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae và Moraxella catarrhalis.
- Virus: Virus cúm, cảm lạnh và rhinovirus cũng có thể gây viêm xoang cấp tính.
- Nấm: Viêm xoang nấm thường gặp ở những người có hệ miễn dịch yếu.
Dị ứng:
- Viêm xoang dị ứng là do phản ứng dị ứng với các chất gây dị ứng như phấn hoa, bụi nhà, nấm mốc hoặc lông động vật.
Các yếu tố khác:
- Cấu trúc bất thường: Các cấu trúc bất thường ở mũi hoặc xoang, chẳng hạn như vẹo vách ngăn mũi hoặc polyp mũi, có thể cản trở việc dẫn lưu dịch nhầy và tăng nguy cơ viêm xoang.
- Yếu tố môi trường: Khói bụi, ô nhiễm không khí và hóa chất có thể kích ứng niêm mạc mũi và làm tăng nguy cơ viêm xoang.
- Suy giảm hệ miễn dịch: Những người có hệ miễn dịch yếu do bệnh mãn tính, sử dụng thuốc ức chế miễn dịch hoặc điều trị ung thư có nguy cơ cao mắc viêm xoang.
Một số yếu tố khác có thể làm tăng nguy cơ gây ra các triệu chứng viêm xoang bao gồm:
- Tiền sử mắc viêm xoang
- Tiếp xúc với khói thuốc lá
- Thay đổi áp suất đột ngột
- Bơi lội
Phân loại viêm xoang thường gặp
Viêm xoang được phân loại theo thời gian diễn biến và nguyên nhân gây bệnh:
Theo thời gian diễn biến
- Viêm xoang cấp tính: Kéo dài dưới 4 tuần, thường do vi khuẩn hoặc virus gây ra.
- Viêm xoang cấp tính dưới: Kéo dài từ 4 đến 8 tuần, có thể do vi khuẩn, virus hoặc nấm gây ra.
- Viêm xoang mạn tính: Kéo dài hơn 8 tuần, thường do dị ứng, nấm hoặc cấu trúc bất thường ở mũi hoặc xoang gây ra.
Theo nguyên nhân gây bệnh
- Viêm xoang do vi khuẩn: Đây là loại viêm xoang phổ biến nhất, thường do các vi khuẩn như Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae và Moraxella catarrhalis gây ra.
- Viêm xoang do virus: Virus cúm, cảm lạnh và rhinovirus cũng có thể gây viêm xoang cấp tính.
- Viêm xoang do nấm: Viêm xoang nấm thường gặp ở những người có hệ miễn dịch yếu.
- Viêm xoang dị ứng: Do phản ứng dị ứng với các chất gây dị ứng như phấn hoa, bụi nhà, nấm mốc hoặc lông động vật.
Ngoài ra, viêm xoang còn có thể được phân loại theo vị trí của các xoang bị ảnh hưởng:
- Viêm xoang hàm trên: Đây là loại viêm xoang phổ biến nhất, ảnh hưởng đến các xoang hàm trên.
- Viêm xoang trán: Ảnh hưởng đến các xoang trán.
- Viêm xoang sàng: Ảnh hưởng đến các xoang sàng.
- Viêm xoang bướm: Ảnh hưởng đến các xoang bướm.
- Viêm xoang đa xoang: Ảnh hưởng đến nhiều xoang cùng lúc.
Chẩn đoán các bệnh về viêm xoang
Bác sĩ sẽ chẩn đoán viêm xoang dựa trên các yếu tố sau:
Triệu chứng: Bác sĩ sẽ đưa ra các câu hỏi về các triệu chứng viêm xoang bạn đang gặp phải, bao gồm thời gian bắt đầu, mức độ nghiêm trọng, tính chất và các triệu chứng đi kèm.
Bệnh sử: Bác sĩ sẽ hỏi về tiền sử mắc các bệnh về tai mũi họng, dị ứng, các bệnh lý nền và các loại thuốc bạn đang sử dụng.
Khám sức khỏe: Bác sĩ sẽ khám mũi, tai và họng để tìm kiếm các dấu hiệu của viêm xoang, chẳng hạn như sưng tấy, đỏ và tiết dịch nhầy.
Xét nghiệm:
- Chụp X-quang: Chụp X-quang xoang có thể giúp phát hiện các bất thường về cấu trúc xoang, chẳng hạn như vẹo vách ngăn mũi hoặc polyp mũi.
- Chụp CT: Chụp CT xoang cung cấp hình ảnh chi tiết hơn về các xoang so với chụp X-quang, giúp bác sĩ xác định chính xác vị trí và mức độ viêm xoang.
- Nội soi mũi: Nội soi mũi là một thủ thuật sử dụng camera nhỏ để soi bên trong mũi và xoang, giúp bác sĩ nhìn rõ hơn niêm mạc và phát hiện các dấu hiệu viêm nhiễm.
- Xét nghiệm dịch xoang: Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể lấy mẫu dịch từ xoang để xét nghiệm vi khuẩn, virus hoặc nấm.
Dựa trên kết quả của các bước chẩn đoán trên, bác sĩ sẽ xác định loại viêm xoang bạn đang mắc phải và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.
Các phương pháp điều trị viêm xoang
Cách điều trị viêm xoang phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh, mức độ nghiêm trọng của triệu chứng và tình trạng sức khỏe tổng thể của bạn.
Dưới đây là một số phương pháp điều trị viêm xoang thường được dùng phổ biến:
Thuốc:
- Thuốc kháng sinh: Dùng để điều trị viêm xoang do vi khuẩn là tác nhân gây bệnh.
- Thuốc chống nấm: Dùng để điều trị viêm xoang do nấm là tác nhân gây bệnh.
- Thuốc giảm đau: Giúp giảm đau nhức do viêm xoang.
- Thuốc co mạch mũi: Giúp giảm nghẹt mũi tạm thời.
- Thuốc xịt mũi muối: Giúp làm loãng chất nhầy và thông tắc các xoang.
Rửa mũi:
- Rửa mũi bằng dung dịch muối có thể giúp loại bỏ chất nhầy và thông tắc các xoang. Bạn có thể sử dụng bình xịt mũi muối hoặc dụng cụ rửa mũi bằng bình neti.
Chườm ấm:
- Chườm ấm bằng khăn hoặc túi sưởi ấm có thể giúp giảm đau nhức do viêm xoang.
Nghỉ ngơi:
- Nghỉ ngơi đầy đủ có thể giúp cơ thể bạn chống lại nhiễm trùng.
Uống nhiều nước:
- Uống nhiều nước giúp làm loãng chất nhầy và dễ dàng loại bỏ ra khỏi cơ thể.
Tránh các chất kích thích:
- Tránh hút thuốc lá, khói bụi và các chất kích thích khác có thể làm kích ứng niêm mạc mũi và làm tăng nguy cơ viêm xoang.
Điều trị các bệnh lý nền:
- Nếu bạn có các bệnh lý nền như dị ứng hoặc rối loạn hệ miễn dịch, hãy điều trị đúng cách để giảm nguy cơ mắc viêm xoang.
Cách phòng ngừa viêm xoang
Viêm xoang là bệnh lý phổ biến, gây ra nhiều khó chịu ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên, bạn hoàn toàn có thể phòng ngừa căn bệnh này bằng những biện pháp đơn giản sau:
Giữ vệ sinh cá nhân:
- Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước, đặc biệt là sau khi đi vệ sinh, trước khi ăn và sau khi tiếp xúc với người bị viêm xoang.
- Che miệng và mũi khi ho hoặc hắt hơi bằng khăn giấy hoặc khuỷu tay để tránh lây lan vi khuẩn gây bệnh.
- Tránh chạm tay vào mắt, mũi và miệng khi chưa vệ sinh sạch sẽ.
- Vệ sinh mũi thường xuyên bằng dung dịch muối sinh lý để sát khuẩn vi khuẩn gây triệu chứng viêm xoang.
Tránh các chất kích thích:
- Tránh hút thuốc lá và hạn chế tiếp xúc với khói thuốc lá vì chứa nhiều tác nhân gây bệnh.
- Tránh tiếp xúc với các chất ô nhiễm môi trường như bụi bẩn, hóa chất độc hại.
- Hạn chế sử dụng các sản phẩm có mùi hương nồng nặc.
Tăng cường sức đề kháng:
- Ăn uống đầy đủ dưỡng chất, bổ sung nhiều vitamin và khoáng chất để tăng cường hệ miễn dịch.
- Uống đủ nước mỗi ngày, giúp cơ thể luôn đủ độ ẩm và đào thải độc tố.
- Ngủ đủ giấc và tập thể dục thường xuyên để nâng cao sức khỏe tổng thể đề kháng lại các tác nhân có hại.
Điều trị các bệnh lý nền:
- Nếu bạn có các bệnh lý nền như dị ứng, hen suyễn hoặc rối loạn hệ miễn dịch, hãy điều trị đúng cách và kiểm soát tốt bệnh lý để giảm nguy cơ mắc viêm xoang.
Phòng ngừa các bệnh về đường hô hấp thường mắc phải:
- Tránh tiếp xúc với người bệnh cảm lạnh, cúm hoặc các bệnh về đường hô hấp khác.
- Sử dụng khẩu trang khi đến nơi đông người hoặc khi tiếp xúc với người bệnh bị viêm xoang.
- Tiêm vắc-xin phòng ngừa các bệnh về đường hô hấp như cúm, viêm phế cầu khuẩn.
Giữ ấm cơ thể:
- Giữ ấm cơ thể, đặc biệt là vùng đầu, cổ và ngực, đặc biệt là trong thời tiết lạnh.
- Tránh thay đổi nhiệt độ đột ngột như từ trong phòng tắm bước ra ngoài.
Sử dụng máy tạo độ ẩm:
- Sử dụng máy tạo độ ẩm trong nhà để duy trì độ ẩm không khí ở mức chuẩn 40-60%, giúp niêm mạc mũi không bị khô và giảm nguy cơ viêm xoang.
Rửa mũi thường xuyên:
- Rửa mũi bằng dung dịch muối sinh lý ít nhất 1-2 lần mỗi ngày để loại bỏ bụi bẩn, chất nhầy và các tác nhân gây hại ra khỏi mũi.
Sử dụng thuốc xịt mũi muối:
- Sử dụng thuốc xịt mũi muối có thể giúp làm loãng chất nhầy và thông tắc các xoang, đặc biệt khi bạn bị nghẹt mũi do viêm xoang.
Tham khảo ý kiến bác sĩ:
- Nếu bạn có nguy cơ cao mắc viêm xoang, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn cụ thể về các biện pháp phòng ngừa phù hợp.
Biến chứng do viêm xoang
Viêm xoang nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe, ảnh hưởng đến nhiều bộ phận trong cơ thể. Dưới đây là một số bộ phận chính có thể có biến chứng do viêm xoang:
Biến chứng về mắt:
- Viêm mô liên kết quanh ổ mắt: Đây là biến chứng phổ biến nhất, gây sưng tấy, đỏ và đau ở vùng da quanh mắt.
- Áp xe quanh ổ mắt: Áp xe do vi khuẩn gây ra, có thể dẫn đến tổn thương thị lực nghiêm trọng nếu không điều trị kịp thời.
- Giảm thị lực: Do áp lực từ các xoang bị viêm lên dây thần kinh thị giác.
Biến chứng về não:
Viêm não: Viêm nhiễm mô não do virus hoặc vi khuẩn. Viêm não do viêm xoang có thể dẫn đến:
- Sốt cao
- Đau đầu dữ dội
- Buồn nôn và nôn mửa
- Lú lẫn
- Ngủ gà
- Co giật
Viêm màng não: Viêm nhiễm màng não và tủy sống do virus hoặc vi khuẩn. Viêm màng não do viêm xoang có thể dẫn đến:
- Sốt cao
- Đau đầu dữ dội
- Cổ cứng
- Buồn nôn và nôn mửa
- Sợ hãi ánh sáng
- Lú lẫn
- Ngủ gà
Áp xe não: Tập trung mủ do vi khuẩn gây ra trong não. Áp xe não do viêm xoang có thể dẫn đến:
- Sốt cao
- Đau đầu dữ dội
- Buồn nôn và nôn mửa
- Lú lẫn
- Ngủ gà
- Co giật
Biến chứng về tai:
Viêm tai: Viêm tai giữa do vi khuẩn từ xoang lan sang tai giữa.
Biến chứng về phổi:
Viêm phổi: Biến chứng hiếm gặp nhưng nguy hiểm, do vi khuẩn từ xoang lan xuống phổi.
Yếu tố môi trường dẫn đến viêm xoang
Có nhiều yếu tố môi trường có thể góp phần gây ra các triệu chứng viêm xoang, bao gồm:
- Ô nhiễm không khí: Tiếp xúc với các tác nhân gây ô nhiễm không khí như khói bụi, hóa chất và khói thuốc lá có thể kích thích niêm mạc mũi và xoang, khiến chúng dễ bị viêm nhiễm hơn.
- Độ ẩm: Độ ẩm cao có thể tạo điều kiện cho nấm và vi khuẩn phát triển trong xoang, dẫn đến nhiễm trùng.
- Sự thay đổi về nhiệt độ: Những thay đổi đột ngột về nhiệt độ có thể khiến niêm mạc mũi và xoang bị sưng tấy, dẫn đến tắc nghẽn và chảy nước mũi. Điều này có thể tạo điều kiện cho vi khuẩn viêm xoang phát triển.
- Chất gây dị ứng: Tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng như phấn hoa, bụi bẩn và nấm mốc có thể gây ra phản ứng dị ứng trong mũi và xoang, dẫn đến viêm và sưng tấy.
- Hơi hóa chất: Tiếp xúc với các chất kích thích mạnh như khói tẩy trắng, amoniac và sơn có thể kích thích niêm mạc mũi và xoang, dẫn đến viêm nhiễm.
- Khói thuốc lá: Hút thuốc lá có thể kích thích niêm mạc mũi và xoang, khiến chúng dễ bị nhiễm trùng hơn. Nó cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng làm sạch chất nhầy của cơ thể khỏi xoang, dẫn đến tắc nghẽn và nhiễm trùng.
Biện pháp khắc phục tại nhà
Dưới đây là một số biện pháp khắc phục tại nhà có thể giúp giảm các triệu chứng viêm xoang:
Rửa mũi bằng nước muối sinh lý: Rửa mũi bằng nước muối sinh lý có thể giúp loại bỏ chất nhầy và chất kích thích ra khỏi xoang, giúp giảm nghẹt mũi và cải thiện khả năng lưu thông. Bạn có thể sử dụng bình xịt mũi hoặc bình neti để rửa mũi bằng nước muối sinh lý.
Xông hơi: Xông hơi bằng nước nóng có thể giúp làm loãng chất nhầy và giảm nghẹt mũi. Để xông hơi, hãy cho thêm một vài giọt tinh dầu bạc hà hoặc khuynh diệp vào một bát nước nóng, sau đó hít thở hơi nước qua khăn.
Chườm ấm: Chườm ấm bằng khăn hoặc miếng đệm sưởi có thể giúp giảm đau và viêm ở xoang. Đắp khăn hoặc miếng đệm sưởi ấm lên mặt trong 10-15 phút mỗi lần, vài lần mỗi ngày.
Uống nhiều nước: Uống nhiều nước giúp cơ thể loãng chất nhầy và giúp loại bỏ nó ra khỏi xoang. Nên uống nhiều nước lọc, trà thảo mộc và nước súp.
Nghỉ ngơi đầy đủ: Nghỉ ngơi đầy đủ giúp cơ thể chống lại nhiễm trùng. Nên ngủ ít nhất 7-8 tiếng mỗi đêm.
Sử dụng máy tạo độ ẩm: Máy tạo độ ẩm có thể giúp thêm độ ẩm vào không khí, giúp làm loãng chất nhầy và giảm nghẹt mũi.
Kê cao gối khi ngủ: Kê cao gối khi ngủ có thể giúp giảm nghẹt mũi và chảy nước mũi vào ban đêm.
Tránh các chất kích thích: Tránh khói thuốc lá, ô nhiễm không khí và các chất kích thích khác có thể làm trầm trọng thêm tình trạng viêm xoang.
Sử dụng thuốc không kê đơn:
- Viên uống đặc trị viêm xoang Chikunain Kobayashi Nhật Bản: Viên uống viêm xoang Chikunain Kobayashi có các thành phần hoàn toàn tự nhiên là sự kết hợp hài hòa của 9 loại thảo dược quý hiếm cùng với công nghệ sản xuất tiến tiến của Nhật đã cho ra Thuốc hổ trợ điều trị viêm xoang Kobayashi Chikunain.
- Xịt mũi Nazal Nhật Bản đặc trị viêm mũi, viêm xoang: Chai xịt mũi Nazal dùng cho người viêm xoang, viêm mũi, sổ mũi hay nghẹt mũi cấp tính và mãn tính. Giúp làm giảm viêm mũi dị ứng gây ra bởi viêm xoang hoặc cảm cúm: Sổ mũi, nghẹt mũi, chảy nước mũi, hắt hơi liên tục, ngứa rát khó chịu,.
- Thuốc xịt mũi AG Nhật Bản đặc trị viêm xoang, viêm mũi dị ứng: Xịt mũi AG Nhật Bản là một sản phẩm giúp điều trị viêm xoang, viêm mũi với hiệu quả mang lại tức thì, chuyên đặc trị các triệu chứng viêm mũi do dị ứng, xoang như: hắt hơi kéo dài, sổ mũi, ngạt mũi…Ngăn chặn các triệu chứng dị ứng mũi, hắt hơi, sổ mũi tái phát.